داستان روستایی که همسایه ده تهران بود | قنات هزار ساله در این محله است
تاریخ انتشار: ۹ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۶۱۶۴۹
همشهری آنلاین- حمید عادل: ده «مهران اردشیر» ده کوچکی بود از توابع شمیران با ۵۰ سکنه که تا زمان ناصرالدین شاه بافت روستایی خود را حفظ کرده بود اما با ساخت کارخانه باروتکوبی در این محل به ۲ قسمت تقسیم شد که بخشی از آن را «مهران اردشیر» و بخشی دیگر که کارخانه در آن بنا شده بود «مهران قورخانه» مینامیدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
قصههای خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
نخستین ساکنان
با قدیمیهای محل که صحبت میکنی میگویند نخستین ساکنان خیابان شهید قاسم محمدی مهاجرانی از محدوده علیآباد ملایر بودهاند. شغل اغلب آنها کشاورزی بود و تا حدود ۷۰ سال پیش در اطراف این خیابان زمینهای گندمکاری و باغهای تفرجگاهی فردی به نام ارباب اردشیر دیده میشد. اما مرور تاریخ آن دوران از زبان قاسم عسگری، شورایار این محله خواندنی است: «آن زمان فردی به نام ارباب اردشیر، مالک اغلب باغها و زمینهای زراعی این اطراف بود و برای ییلاق به اینجا میآمد. فرزند ارباب اردشیر و فرنگیس بهعنوان مالکان زمینهای زراعی و باغهای اطراف، مهران نام داشت و به همین دلیل نام مهران اردشیر بر این محله ماند. مهران در همان سن جوانی فوت کرد و پس از آن مادر و پدرش زمینهایشان و ۲ باغ گلستانی را به مهندس رستگار فروختند. »
سال ۱۳۳۸ ساکنان این خیابان هیئت عزاداران حضرت علی اصغر(ع) را تأسیس کردند و ۴ سال بعد کلنگ ساخت مسجد حضرت ولیعصر(عج) به زمین زده شد. مسجد با کمکهای مردمی و به همت اهالی محل بنا شد و از همان ابتدا عالم فقید حجتالاسلام عبدالحسین رضی امامت مسجد را عهدهدار شد. این مسجد پایگاهی برای فعالیتهای دینی اهل محل بود و خاطرات زیادی از دوران انقلاب و انتقال کمکهای مردمی به جبههها را در دل خود دارد.
پس از پیروزی انقلاب و تسخیر پادگانها توسط نیروهای مردمی و دستور حضرت امام(ره) برای تحویل اسلحه توسط مردم، در این مسجد بیش از ۴۰۰ اسلحه ژ ۳ و ام یک جمعآوری و به کانون شهید مفتح (کاخ جوانان آن دوران) تحویل داده شد. به گفته شورایار محله در زمان جنگ هر ۲ ماه یک بار یک خاور کمکهای مردمی راهی جبههها و پتوهای خونین برای شستوشو از جبههها به این محل آورده میشد. زنان این خیابان که بسیاری از فرزندان و عزیزان خود را راهی جبههها کرده بودند دور هم جمع میشدند و این پتوها را در کنار ۲ قنات محل میشستند و به جبههها میفرستاند.
این خیابان ۴۲ شهید تقدیم انقلاب کرده است اما نخستین شهید این محل شهید احمد قرهقزلو بود که در تظاهرات دوران انقلاب توسط عوامل رژیم ستمشاهی به شهادت رسید.
_________________________________________________________
منتشر شده در همشهری محله منطقه ۴ به تاریخ ۱۳۹۳/۰۴/۲۵*
کد خبر 763155 برچسبها تهران قدیم تهرانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: تهران قدیم تهران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۶۱۶۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه خنجر شمر به قصر محمدیه رسید؟
همشهری آنلاین- صفورا صادقی: محله محمودیه واقع در منطقه یک تهران مانند دیگر نقاط شمال تهران به دلیل داشتن آب و هوای خوش و قناتهایش مورد توجه دودمان قاجار قرار داشت. محله محمودیه که ایستگاهی به همین نام در خیابان ولیعصر دارد، از شمال به زعفرانیه، جنوب به بزرگراه چمران، شرق به الهیه و از غرب به محله ولنجک و اوین محدود میشود وجزء مناطق گران و لوکس تهران است.
قصههای خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
در سالهای دور نام این محله محمدیه بود که به خاطر وجود قصر محمدشاه قاجار بود که بعد از فوت او به قصر شوم معروف شد. تغییرات محله و تاریخچه آن را نصرالله حدادی، تهرانشناس، چنین توضیح میدهد: «اواخر سلطنت محمدشاه قاجار، صدراعظم او حاج میرزا آقاسی که جزو ملاکان بزرگ تهران بود، اراضی این منطقه را به شاه بخشید تا درآن قصر و باغی بسازند و شاه به آنجا نقل مکان کند. پس از ساخته شدن قصر و سکونت محمدشاه در آن، بیماری شاه شدت گرفت و از دنیا رفت. به همین علت بود که این قصر بین اهالی شوم و بدشگون خوانده شد. طوری که اعتماد السلطنه مینویسد:«ناصرالدین شاه سر ناهار فرمودند میخواهم باغ فردوس را ۲۰ هزار تومان بخرم. من عرض کردم که شاه مرحوم در قصر محمدیه نزدیک باغ فردوس مرحوم شد، من به دلم بد آمد. شما آنجا را ابتیاع نفرمایید. عجب این حرف موثر شد. فیالفور به هم خورد.» (روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، شعبان ١٣٠٢هجری قمری) به این ترتیب منحوسی باغ محمدیه تا باغ فردوس را هم دربرمیگرفت.»
حدادی ادامه میدهد: «حاج ملاعباس ایروانی ملقب به حاج میرزا آقاسی که بعد از مرگ قائم مقام فراهانی ردای صدارت دربار محمدشاه را به تن کرد، در تهران و ایران یکهزار و سیصد و سی و هشت بلوک و قریه و آبادی و مزرعه داشت و از ملاکین بزرگ ایران بود. از جمله املاک وی بازار عباس آباد، محله کنونی دکتر بهشتی و اراضی عباس آباد و حتی مالک اولیه منطقه قیطریه نیز حاج میرزا آقاسی بوده است. وی نفوذ زیادی در دربار قاجار داشت بهطوری که با توطئه سفیر انگلیس قائم مقام فراهانی را در باغ نگارستان به قتل رساندند. حاج میرزا آقاسی در سال آخر حیات محمدشاه تمام املاک خود را به شاه هبه کرد که بعد از شاه جزء ثروت پسرش ناصرالدین شاه شد که به اصطلاح به آن «خالصجات حکومتی» میگفتند.
قصر محمدیه بعد از مرگ محمدشاه مورد بی توجهی خاندان قاجار قرار گرفت و بعد از سالها مخروبه شد تا اینکه «محمدرحیم خان علاءالدوله» آن را خرید و به «محمودعلاءمیر» که به احتشام السلطنه معروف بود سپرد. محمودخان علاءمیر عمارتی نو ساخت و نام آن را عوض کرد تا خاطره بدشگونی آن را از اذهان پاک کند و نام قصر و محله را به محمودیه تغییر داد. خاندان علاءالدوله به شقاوت و بیرحمی شهرت داشتند به طوری که یک ضربالمثل در تهران رواج یافت با این مضمون که "خنجر شمر در خانه علاءالدوله است".»
نام محمودیه هم اکنون بر این محله ماندگار شده است. و اما داستان محله محمودیه در این مقطع به پایان نرسید بعد از چند سال فردی سوئیسی به نام دکتر «اشتمپ» که دندانپزشک مخصوص دربار احمدشاه قاجار بود کلیه این اراضی را خریداری و آن را به قطعات کوچکتری تقسیم کرد و به خارجیهایی که برای ماموریت نظامی یا فرهنگی به ایران آمده بودند فروخت. و این گونه محله جدید محمودیه شکل گرفت. پس از خیابانکشی و مشخص شدن مناطق تهران در دهه ۳۰ و ۴۰ شمسی این محله جزء منطقه یک شهری شد و ساخت و سازهای جدید در آن بوجود آمد.
اکنون شاید اثری از آن عمارت و باغهای ییلاقی درباریان اثری نباشد ولی همچنان در اختیار اقشار مرفه جامعه است. برجها و آسمان خراشهایی که خودنمایی میکنند گواه این مطلب است.
کد خبر 843082 برچسبها منطقه ۱ شهردارى تهران